تعریف اینکوترمز (Incoterms)
اینکوترمز (Incoterms) که مخفف “International Commercial Terms” است، مجموعه‌ای از اصطلاحات است که توسط کمیسیون بین‌المللی تجارت (ICC) ایجاد شده‌اند و در معاملات تجاری بین‌المللی استفاده می‌شوند. این اصطلاحات قوانین و شرایطی را تعیین می‌کنند که مرتبط با توزیع هزینه‌ها، مسئولیت‌ها و ریسک‌ها بین فروشنده و خریدار در حین حمل و نقل کالاها از مبدا به مقصد هستند.
هدف اصلی ایجاد اینکوترمز، ایجاد یک فهم مشترک و کاهش ابهامات در معاملات تجاری بین‌المللی است. با استفاده از این اصطلاحات، طرفین معامله اطمینان حاصل می‌کنند که هر یک از مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌ها به چه کسی تعلق دارد و تا کجا پوشش دارد.
مفهوم و اهمیت اینکوترمز (Incoterms)
1. مفهوم اینکوترمز:
اینکوترمز به اصطلاحات استانداردی اطلاق می‌شود که در معاملات تجاری بین‌المللی برای تعیین شرایط حمل و نقل کالاها استفاده می‌شوند. این اصطلاحات نقش مهمی در تعیین مسئولیت‌ها، هزینه‌ها و ریسک‌ها در حین حمل و نقل دارند.
2. اهمیت اینکوترمز:
استفاده از اینکوترمز در معاملات تجاری، مزایای بسیاری دارد. این استانداردها به توافقات روشن‌تر و قابل فهم‌تر منجر می‌شوند و به دو طرف معامله اطمینان می‌دهند که هر یک از مسئولیت‌ها و هزینه‌ها به چه کسی تعلق دارد.
تقسیم‌بندی اینکوترمز
اینکوترمز (Incoterms) به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند، که هر یک از آن‌ها شرایط مختص خود را برای حمل و نقل کالاها تعیین می‌کنند. در ادامه، هر دسته از اینکوترمز به صورت جداگانه تعریف می‌شود:
1. دسته E: Ex Works (EXW) – از کارخانه یا انبار فروشنده
توضیح مفهوم EXW:
در اینکوترمز EXW، فروشنده مسئولیت کالا را از زمان تحویل کالا در کارخانه یا انبار خود به خریدار بر عهده دارد. فروشنده تنها ملزم به آماده‌سازی کالا در محل تعیین شده است و هیچگونه مسئولیت حمل و نقل کالا به مقصد را بر عهده ندارد.
مزایا و معایب EXW:
مزایا: ساده‌ترین و شفاف‌ترین بیانیه است، فروشنده هزینه کمتری برای حمل و نقل کالا پرداخت می‌کند.
معایب: خریدار باید همه هزینه‌ها و ریسک‌ها مرتبط با حمل و نقل را برعهده بگیرد و ابهاماتی می‌تواند درباره مسئولیت‌ها و زمان حمل و نقل کالا به‌وجود بیاید.
کاربرد و مواقع استفاده از EXW:
EXW مناسب است برای معاملاتی که حمل و نقل کالا تا مقصد نهایی کاملاً توسط خریدار تعیین می‌شود، و همچنین در مواردی که خریدار دارای توان و تخصص برای حمل و نقل کالا به مقصد نهایی است.
2. دسته F: Free Carrier (FCA) – حمل‌ونقل رایگان تا ناوگان حمل‌ونقل مشخص
توضیح مفهوم FCA:
در اینکوترمز FCA، فروشنده مسئولیت کالا را تا زمان تحویل به ناوگان حمل‌ونقل در محل تعیین‌شده بر عهده دارد. از آنجا که محل تعیین‌شده می‌تواند نقطه‌ای در داخل کشور فروشنده یا یک بندر در مرزهای کشوری باشد، باید به دقت توافق شود.
مزایا و معایب FCA:
مزایا: تعیین مسئولیت‌ها در زمان تحویل به ناوگان حمل‌ونقل مشخص می‌شود و انتقال مالکیت و ریسک کالا به خریدار در زمان حمل و نقل صورت می‌گیرد.
معایب: در مواردی که حمل و نقل کالا از نقطه تحویل تا ناوگان حمل‌ونقل پیچیده باشد، ممکن است ابهاماتی درباره مسئولیت‌ها و هزینه‌ها به‌وجود بیاید.
کاربرد و مواقع استفاده از FCA:
FCA مناسب است برای معاملاتی که فروشنده مسئول حمل و نقل کالا تا ناوگان حمل‌ونقل مشخص است اما هزینه‌ها و ریسک‌های حمل و نقل کالا از آنجا به مقصد توسط خریدار پوشش داده می‌شود
3. دسته C: Cost, Insurance and Freight (CIF) – هزینه، بیمه و حمل کالا تا مقصد
توضیح مفهوم CIF:
در اینکوترمز CIF، فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالا تا مقصد نهایی و همچنین هزینه‌ها و بیمه کالا را تا زمان تحویل به مقصد نهایی بر عهده دارد. این شرایط شامل هزینه حمل کالا به مقصد نهایی و همچنین بیمه کالا در مدت حمل و نقل است.
مزایا و معایب CIF:
مزایا: فروشنده مسئولیت‌ها و هزینه‌های حمل و نقل کالا تا مقصد نهایی را به عهده می‌گیرد و خریدار در مدت حمل و نقل از آن جانب خطرات و هزینه‌ها را برعهده ندارد.
معایب: مسئولیت‌ها و هزینه‌های فروشنده تا مقصد نهایی باعث می‌شود که هزینه‌های معامله افزایش یابد و کنترل خریدار بر روند حمل و نقل کمتر می‌شود.
کاربرد و مواقع استفاده از CIF:
CIF مناسب است برای معاملاتی که فروشنده مسئول هزینه حمل و نقل کالا و بیمه آن تا مقصد نهایی است و خریدار تمایل دارد تا در مدت حمل و نقل خود مسئولیت‌ها و هزینه‌ها را بر عهده نگیرد.
4. دسته D: Delivered at Place (DAP) – تحویل در محل معین
توضیح مفهوم DAP:
در اینکوترمز DAP، فروشنده مسئولیت حمل و نقل کالا تا محل تعیین شده مقصد (نزدیک به نقطه تحویل نهایی) را بر عهده دارد و هزینه‌ها و ریسک‌های حمل و نقل تا این نقطه بر عهده اوست. اما پس از رسیدن به این نقطه، تمام هزینه‌ها و ریسک‌ها به عهده خریدار منتقل می‌شود.
مزایا و معایب DAP:
مزایا: فروشنده تا محل تعیین شده مقصد مسئول حمل و نقل کالا است و خریدار در این مرحله نیز دارای کنترل بیشتری است.
معایب: تا محل تعیین شده مقصد، هزینه‌ها و ریسک‌ها به عهده فروشنده است که ممکن است هزینه‌های اضافی به معامله اضافه کند.
کاربرد و مواقع استفاده از DAP:
DAP مناسب است برای معاملاتی که فروشنده مسئول حمل و نقل کالا تا محل مقصد نزدیک به نقطه تحویل نهایی است و خریدار تمایل دارد تا در محل مقصد.
نتیجه‌گیری اینکوترمز (Incoterms)
اینکوترمز به عنوان استانداردی برای تعیین شرایط حمل و نقل کالاها در معاملات تجاری بین‌المللی، نقش مهمی در کاهش ابهامات و افزایش شفافیت دارد. با توجه به دسته‌بندی‌های مختلف اینکوترمز و تعیین شرایط و مسئولیت‌های مرتبط با هر دسته، طرفین معامله می‌توانند به راحتی به توافقات بهتر و مطلوب‌تر دست پیدا کنند و از مزایای تجارت بین‌المللی بهره‌مند شوند.