همانطور که می‌دانید برای جابه جا کردن کالاهای مختلف در امر صادرات کالا و واردات کالا نیاز به تصمیم گیری بابت روش حمل و نقل دارد، روشی که برای تاجران در عین به صرفه بودن، بی خطر و قابل اطمینان باشد تا بتوانند با خیالی آسوده نقل و انتقالات لازم را انجام دهند. هر کدام از این روش‌ها، اصولی دارند که در هنگام استفاده، باید آنها را رعایت کنید. استفاده از روش‌های حمل و نقل زمینی و هوایی و دریایی هزینه‌های مختلفی در بر دارد و با توجه به بار شما و مسافت طی شده، این هزینه متفاوت است.
تاریخچه
حمل زمینی یکی از قدیمی ترین روش ها برای نقل و انتقال انسان و یا کالا از مکانی به مکانی دیگر است. به گواهی تاریخ، از زمانی که اولین کامیون توسط یک شرکت آلمانی به نام دایملر در سال ۱۸۹۶ ساخته شد، حمل زمینی نیز به همراه آن شکل گرفت. تا مدت ها حمل زمینی روشی بسیار محبوب برای جابجایی انسان و کالا محسوب می شد.
بعدها که علم پیشرفت کرد و انسان در مسیر تکامل قرار گرفت، با اختراع هواپیما روشی دیگر نیز به منظور حمل و نقل به وجود آمد و آن حمل و نقل هوایی بود. البته استفاده از کشتی ها و حمل و نقل توسط آنها به گذشته های خیلی دور برمی گردد.
امروزه نیز حمل و نقل دریایی روشی مرسوم برای حمل و نقل کالا محسوب می شود. بنابراین می توان گفت در حالت کلی سه روش برای حمل و نقل وجود دارد: روش حمل زمینی، روش حمل و نقل دریایی و روش حمل و نقل هوایی.
حمل و نقل هوایی
حمل‌ونقل هوایی به جابجایی کالا و مسافر از طریق هواپیما و یا هر یک از سیستم‌های هوایی اشاره دارد. امروزه به دلیل سرعت بالای حمل‌ونقل هوایی، این سیستم پیشرفت چشمگیری داشته است.
انواع حمل و نقل هوایی عبارت‌اند از: حمل مختص کالا، حمل کالا و مسافر و حمل اکسپرس. کالاهایی که با روش حمل‌ونقل هوایی جابجا می‌شوند عبارت‌اند از: موبایل و لوازم جانبی آن، لوازم الکترونیکی، جواهرات گران‌قیمت، لوازم بهداشتی و دارویی که محدودیت زمانی دارند و لوازم جانبی خودروهای سفارشی لوکس.
اگر بخواهید با مقایسه روش های حمل و نقل هزینه حمل‌ونقل هوایی را تخمین بزنید باید بگوییم که این روش کمی گران‌تر از بقیه محسوب می‌شود. اما خوب است بدانید که شرایط وزن، حجم و نوع بیمه هم بر هزینه‌های حمل‌ونقل شما تاثیر گذار است.
مزایا حمل و نقل هوایی
- سرعت بالا
- امنیت بالا در قبال دزدی
- امنیت سلامت کالا
- صرفه‌جویی در برخی هزینه‌های جانبی حمل‌ونقل
معایب حمل و نقل هوایی
- هزینه بسیار بالا نسبت به انواع روش های حمل و نقل
- محدودیت حجم و وزن کالا
حمل و نقل دریایی
حمل و نقل آبی یکی از پرکاربردترین انواع روش های حمل و نقل محسوب می‌شود. اداره کشتیرانی در همه جای دنیا مسئول کنترل ورود و خروج کشتی‌ها است.
در حمل‌ونقل دریایی معمولا کالاهایی که حجم بسیار بالایی را به خود اختصاص می دهند، جابجا می‌شوند.
امروزه دیگر کالاها با کانتینر مخصوص خود روی کشتی بارگیری می‌شوند. در صنعت کاربری سازی برای هر کالا نوعی کانتینر مخصوص طراحی می‌شود.
این نوع حمل‌ونقل انواع مختلف دارد که عبارت‌اند از: حمل‌ونقل مستقیم، کراس استافینگ، ترانشیپ، چارترینگ و گروپاژ. هر کدام از این انواع حمل و نقل دریایی در جای خاص خود مورداستفاده قرار می‌گیرد. جالب است بدانید که هزینه این نوع حمل‌ونقل در اکثر جاها ثابت است و ارزان‌تر از بقیه روش‌ها به شمار می‌رود. قوانین آن نیز در جهان تقریبا یکسان است.
همچنین حمل بار با لنج یکی از روش‌های مهم و موثر در حمل و نقل کالاها است که به دلیل سرعت و اقتصادی بودن، جذابیت زیادی برای شرکت‌ها و تجارت‌ها دارد.
برای آشنایی با حمل بار با لنج این مقاله را مطالعه کنید.
مزایا حمل و نقل آبی
- هزینه بسیار کمتر نسبت به روش‌های دیگر
- امنیت سلامت کالا در کانتینر
- حمل کالا با حجم و وزن بالا
- نرخ ثابت شرکت‌های حمل‌ونقل جهانی
معایب حمل و نقل آبی
- سرعت کم تحویل کالا تا مقصد
- احتمال وجود دزدی دریایی
حمل و نقل ریلی
حمل‌ونقل ریلی به‌اصطلاح به‌نوعی از جابجایی مسافر و یا کالاها اشاره دارد که توسط قطار روی مسیر ریلی انجام می‌شود. این عملیات معمولا توسط یک شرکت حمل‌ونقل ریلی دولتی یا خصوصی انجام می‌پذیرد. جالب است بدانید که حمل‌ونقل ریلی معروف به سیستم سبز است، چرا که نسبت به انواع روش های حمل و نقل دیگر کمتر محیط زیست را آلوده می‌کند.
انواع روش‌های حمل‌ونقل ریلی عبارت‌اند از: حمل‌ونقل بار و حمل‌ونقل مسافر. واگن‌های قطارهایی که مختص حمل بار هستند با توجه به نوع کالا متفاوت‌اند. به همین صورت واگن‌های حمل مسافر نیز انواع مختلف دارند که با تعداد ستاره کیفیت آنها مشخص می‌شود. امروزه با وجود سیستم متصل ریلی در بین کشورهای مجاور، حمل‌ونقل بین‌المللی ریلی رونق بسیاری گرفته است. در سال‌های اخیر به‌منظور توسعه ناوگان حمل‌ونقل ریلی بخشی از سیستم راه‌آهن به شرکت‌های خصوصی واگذار شد.
مزایا حمل و نقل ریلی
- قیمت پایین حمل‌ونقل نسبت به انواع دیگر
- توانایی جابجایی کالا با حجم و وزن بالا
- تحت تاثیر نبودن در برابر تغییرات آب و هوایی
- سرعت بالای تحویل کالا به دلیل تاثیر نبردن از ترافیک شهری
- کاهش آلودگی زیست‌محیطی
معایب حمل و نقل ریلی
- در دسترس نبودن سیستم ریلی در همه کشورها
- تنوع وسایل نقلیه برای جابجایی کالاهای مختلف
حمل و نقل جاده ای
حمل‌ونقل جاده‌ای یکی از در دسترس‌ترین انواع روش های حمل و نقل محسوب می‌شود. تقریبا هر فردی یک‌بار تجربه استفاده از حمل‌ونقل جاده‌ای را دارد. حمل‌ونقل جاده‌ای با انواع مختلف ماشین‌آلات مانند کامیون، تریلر، وانت یا نیسان کامیون های کفی، یخچالی، تانکر و سایر ماشین های سنگین دیگر همچون تریلی انجام می‌شود. پایانه‌های مربوط به حمل‌ونقل جاده‌ای در همه جای کشور قرار دارند. این نوع سیستم حمل‌ونقل برای حمل و جابجایی کالا در مسافت‌های کوتاه مناسب است.
برای حمل‌ونقل از طریق جاده نیز انواع کانتینرهای مختلف و اتاق کامیون طراحی و تولید می‌شود. این نوع سیستم حمل‌ونقل روزانه هزاران بار در داخل شهر و یا بین شهرهای یک کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش تنها روشی است که کالا را از درب منزل تحویل گرفته و به نقطه انتهایی مقصد می‌رساند.
حمل و نقل جاده‌ای می‌تواند یک واسطه بین روش‌های دیگر حمل نقل کالا مانند دریایی، ریلی و هوایی باشد. زیرا در نهایت همه این روش‌ها باید از جاده استفاده کنند. در واقع کالایی که قرار است به صورت دریایی، ریلی و یا هوایی جابجا شود، باید توسط تریلی به محل بارگیری قطار، هواپیما و کشتی برسد.
مزایای استفاده از حمل زمینی نسبت به حمل هوایی و حمل دریایی
از جمله مزایای استفاده از حمل زمینی نسبت به حمل و نقل دریایی و حمل و نقل هوایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هزینه ای که حمل زمینی ایجاد می نماید، نسبت به هزینه ای که حمل و نقل هوایی ایجاد می نماید، بسیار کمتر و در نتیجه استفاده از حمل زمینی به صرفه تر است.
- زمان سفر در حمل زمینی نسبت به حمل و نقل دریایی بسیار کوتاه تر است، بنابراین در حمل زمینی کالا زودتر به مقصد می رسد.
- در حمل زمینی نیاز به ترانزیت کالا از یک گمرک به گمرک دیگر نیست، در حالی که در حمل و نقل دریایی انجام این کار نیاز است.
- در قیاس با سایر روش‌های جابجایی کالا، روند بسته‌بندی در سیستم حمل و نقل جاده‌ای، بسیار ساده است. جهت جابجایی کالاهای مختلف به شکل زمینی و یا جاده‌ای، نیاز به بسته‌بندی بسیار اندک است. در برخی از موارد هم نیازی به بسته‌بندی کالا وجود ندارد.
- در حمل زمینی خطرات ناشی از حمل دریایی همچون طوفان وجود ندارد.
معایب حمل و نقل جاده ای
- تحت تاثیر شرایط جوی هوا
- تحت تاثیر ترافیک‌های شهری
- ایمنی کمتر در برابر تصادفات
- پرهزینه بودن برای مسافت‌های طولانی
مراحل حمل و نقل کالا بین المللی و داخلی
در حمل و نقل کالاها از مسئول باربری تا گیرنده کالا 5 مرحله فیزیکی و 2 مرحله سندسازی وجود دارد که حتما باید همه برای هر نوع حمل و نقل دریایی، زمینی، ریلی و هوایی انجام گیرند.
این مراحل عبارتند از:
- هزینه‌های حمل و نقل
- ترخیص کالاهای صادراتی در گمرک
- بار زدن
- هزینه حمل دریایی یا ریلی یا هوایی یا زمینی
- ترخیص محموله‌های وارداتی در گمرک
- تحویل گرفتن محموله
- هزینه حمل واردات
معمولاً کالاهایی که با حمل زمینی جابجا می شوند، با ارزش تر از کالاهایی هستند که با حمل دریایی جابجا می شوند. بنابراین هزینه حمل زمینی بیشتر از هزینه حمل دریایی است.
